[ Xuất huyết Não ] là gì – nguyên nhân, cách điều trị và lưu ý

Đột quỵ xảy ra khi máu tự nhiên tràn vào mô não, gây tổn thương não là xuất huyết não hay xuất huyết nội sọ(ICH). Hiện tượng phù não xảy ra khi máu từ từ tổn thương kích thích các mô não, tụ máu là khi máu tập trung thành 1 khối. Các tế bào não có thể bị giết chết do tình trạng này làm tăng áp lực lên các mô xung quanh.

Cùng tìm hiểu về bệnh xuất huyết não, cùng với nguyên nhân và cách điều trị ngay nào!

1. Tìm hiểu về bệnh xuất huyết não

1.1 Thế nào là xuất huyết não?

Hiện tượng chảy máu có thể xảy ra ở nhiều vị trí, giữa các lớp màng não, giữa hộp sọ và phần bao ngoài của não, thậm chí bên trong, giữa và màng bao bọc não.

Cần điều trị ngay lập tức nếu bạn gặp phải tình trạng này. Đa số sẽ bị thương tật vĩnh viễn ở một mức độ nhất định nếu mắc bệnh, chỉ một số ít bệnh nhân có cơ hội phục hồi hoàn toàn. 

Đột quỵ, mất chức năng não, ảnh hưởng do tác dụng phụ của thuốc hoặc phương pháp điều trị là những biến chứng mà bệnh nhân có thể mắc phải. Ngoài ra một số trường hợp có thể tử vong dù được điều trị kịp thời.

Tùy thuộc vào vị trí chảy máu, đột quỵ xuất huyết não được chia làm 2 loại:

Xuất huyết nội sọ

Khi mạch máu trong não bị vỡ sẽ xảy ra tình trạng xuất huyết nội sọ. Huyết áp cao, uống rượu và sử dụng chất kích thích là các nguy cơ của loại đột quỵ này.

Trong trường hợp dị tật động mạch bị rò rỉ cũng có thể gây ra xuất huyết nội sọ. Nếu một mạch máu yếu bất thường có tính chất bẩm sinh được gọi là dị tật động mạch. Đột quỵ xuất huyết não còn có thể xảy ra khi huyết áp tăng cao, dị tật động mạch bị kéo giãn và khả năng hở ra cao.

Xuất huyết dưới nhện

Khi mạch máu trên bề mặt não bị vỡ thì sẽ xảy ra tình trạng xuất huyết dưới nhện. Máu trộn lẫn với dịch não tủy làm lấp đầy một phần không gian giữa não với hộp sọ. Nếu xảy ra tình trạng đau đầu dữ dội thì nguyên nhân có thể là do máu chảy vào dịch não tủy và làm tăng áp lực lên não.

1.2 Triệu chứng

Khi bị xuất huyết não có thể xảy ra các triệu chứng phổ biến sau:

• Đau đầu đột ngột và dữ dội
• Một cánh tay hoặc chân yếu hơn bình thường
• Nôn nhiều và hay cảm thấy buồn nôn
• Mất tỉnh táo hoặc rơi vào trạng thái hôn mê
• Khó nói chuyện hoặc khó hiểu lời người khác nói
• Khi ăn khó nuốt và có vị lạ trong miệng
• Khó viết hoặc khó đọc
• Một hoặc cả hai mắt gặp vấn đề về tầm nhìn
• Cơ thể mất thăng bằng và cảm thấy chóng mặt
• Bất tỉnh, mê sảng, lú lẫn

Bạn cũng có thể mắc phải các triệu chứng khác không được nhắc đến ở phía trên. Nhưng nếu có bất kỳ nào của bệnh hoặc thắc mắc nào về bệnh, hãy gặp bác sĩ để tham khảo ý kiến.

1.3. Nguyên nhân gây bệnh

1.3.1 Nguyên nhân

• Các vấn đề chấn thương ở đầu. Đối với những người dưới 50 tuổi thì chảy máu trong não chủ yếu do nguyên nhân chấn thương gây ra. 
• Huyết áp tăng. Nếu không điều trị kịp thời huyết áp tăng có thể là nguyên nhân chính gây xuất huyết não do tình trạng mãn tính này làm suy yếu thành mạch máu.
• Chứng phình động mạch cũng là nguyên nhân gây xuất huyết não. Đột quỵ xảy ra khi thành mạch máu bị suy yếu, vỡ ra và chảy máu vào não.
• Dị dạng động tĩnh mạch(mạch máu bất thường). Các mạch máu trong và xung quanh não bị suy yếu thường chỉ xuất hiện lúc mới sinh và chỉ khi có xuất hiện triệu chứng mới có thể chẩn đoán được.
• Người mắc bệnh máu dạng bột. Đôi khi tình trạng bất thường này của các thành mạch máu xảy ra cùng lúc với sự lão hóa và tăng huyết áp. Trước khi gây ra xuất huyết nặng, tình trạng này có thể các vi xuất huyết khó nhận biết được.
• Tình trạng rối loạn đông máu. Bệnh hồng cầu hình liềm và Hemophilia có thể là nguyên nhân góp phần làm cho số lượng tiểu huyết cầu giảm đi.
• Các bệnh liên quan về gan. Các trường hợp chảy máu nghiêm trọng nói chung thường có liên quan đến các tình trạng bệnh này.
• Các khối u ở não.

1.3.2. Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Có thể mắc bệnh xuất huyết não nếu là một trong các đối tượng sau đây, chẳng hạn như:

• Người mắc các bệnh về tim mạch, ví dụ như huyết áp tăng.
• Xét về giới tính: đàn ông là đối tượng thường xuyên mắc bệnh xuất huyết não nhiều hơn phụ nữ.
• Xét về tuổi tác: Người trẻ tuổi và trung niên Mỹ gốc Phi và Nhật Bản thường hay mắc bệnh xuất huyết não hơn.

1.4. Những đối tượng dễ mắc bệnh

Xuất huyết não là một bệnh cực kỳ phổ biến và không ngoại trừ bất kỳ lứa tuổi nào. Tuy nhiên, nam giới thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nữ giới.Bằng việc giảm thiểu các yếu tố nguy cơ, bạn có thể kiểm soát được căn bệnh này. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.

1.5. Biến chứng gặp phải

Có tới 92% người bị biến chứng về vận động, 68% di chứng vừa và nhẹ và 27% chịu biến chứng nặng. Sau điều trị xuất huyết não thường gặp các biến chứng xuất huyết não sau:

Liệt nửa người

Đây là biến chứng mà hầu hết những người bị xuất huyết não phải chịu sau khi phục hồi, có tới hơn 90% người gặp tình trạng này theo thống kê của các chuyên gia y tế. Đây có thể được coi là biến chứng nặng nề nhất, khiến người bệnh sau khi phục hồi gặp nhiều khó khăn và không thể chủ động trong cuộc sống bình thường, đi lại khó khăn và tay chân khó cử động.

Chứng rối loạn tâm lý

Tình trạng này xảy ra do người bệnh vừa mới trải qua cú sốc lớn về mặt tâm lý. Thường những người này sẽ luôn cảm thấy cô đơn trống trải, tự thấy bản thân vô dụng khi bị bệnh nằm một chỗ, phải phụ thuộc tất cả vào người thân.

Rối loạn ngôn ngữ

Méo miệng là tình trạng mà người bệnh thường hay gặp phải. Thường khi nói chuyện sẽ phát âm không rõ ràng bằng lúc khỏe mạnh, không phát được một số âm hoặc nguyên âm cuối bị mất. Đối với những người bị nặng, không những không thể nói chuyện như bình thường mà chỉ bập bẹ như trẻ đang tập nói.

Rối loạn nhận thức

Nếu mắc phải tình trạng này thì sẽ bị giảm sút trí nhớ, lú lẫn, thậm chí không nhớ được những việc đã xảy ra trong khoảng thời gian nhất định.

Rối loạn nuốt

 Di chứng này khiến người bệnh dễ bị sặc khi nuốt thức ăn, khó nuốt, thậm chí không nhai được,…

Rối loạn hô hấp

Người bị xuất huyết não có thể dễ dẫn tới suy hô hấp, khó thở, nếu nghiêm trọng có thể gây ra viêm phổi.

Không tự chủ tiểu tiện

 Bệnh nhân bị xuất huyết não thường gặp phải biến chứng này. Điều này khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn, bất tiện trong sinh hoạt hằng ngày, dễ cáu gắt, bức bối và mệt mỏi.

Ngoài những biến chứng mà người xuất huyết não có thể gặp phải, họ còn phải đối mặt với nguy cơ bệnh có thể tái phát dẫn tới nhiều hậu quả nặng nề hơn và chi phí điều trị đắt đỏ.

2. Điều trị xuất huyết não 

2.1. Kỹ thuật chẩn đoán bệnh

Dựa trên các triệu chứng của người bệnh bác sĩ có thể xác định phần nào của não bị ảnh hưởng có thể bạn sẽ được đề nghị làm một loạt các xét nghiệm về hình ảnh, ví dụ như phát hiện xuất huyết nội hoặc máu tụ bằng cách chụp CT hoặc thực hiện phương pháp MRI.

Tình trạng phù dây thần kinh thị giác có thể được phát hiện nhờ phương pháp khám thần kinh hoặc khám mặt. Để đề phòng trường hợp làm cho bệnh tình trở nặng hơn hoặc gây nguy hiểm cho người bệnh,phương pháp chọc dò tủy sống thường không được thực hiện.

2.2. Phương pháp điều trị bệnh

Tùy thuộc vào vị trí, nguyên nhân và mức độ xuất huyết để quyết định phương pháp điều trị xuất huyết não. Để làm giảm phù và ngăn ngừa chảy máu bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật. Bác sĩ sẽ phẫu thuật mổ sọ hoặc chọc hút theo hướng dẫn của quang tuyến tùy thuộc vào vị trí của các cục máu đông.

Ngoài ra, bác sĩ có thể sẽ chỉ định một số loại thuốc, bao gồm: Corticoid, thuốc giảm đau, thuốc chống co giật để kiểm soát co giật, hoặc thuốc lợi tiểu để làm giảm phù. Để khắc phục triệu chứng do tổn thương não có thể bạn sẽ được điều trị dài hạn. Điều trị có thể bao gồm nhiều phương pháp như: vật lý trị liệu, tập nói, hoặc một số liệu pháp khác phụ thuộc vào triệu chứng bệnh.

2.3. Chế độ sinh hoạt phù hợp

Nếu áp dụng đầy đủ các biện pháp sau đây, bệnh xuất huyết não có thể được kiểm soát tốt:

• Nên điều trị tăng huyết áp: theo một số nghiên cứu cho thấy người bệnh xuất huyết não có tiền sử tăng huyết áp chiếm tới 80%. Thông qua chế độ ăn uống hợp lý, tập thể dục đều đặn, điều trị đúng thuốc, bạn có thể kiểm soát huyết áp.
• Hạn chế hoặc không hút thuốc lá
• Một số chất như: Cocain có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết não, vì vậy hãy cẩn thận với nó. 
• Cẩn thận khi lái xe và nhớ thắt dây an toàn
• Hãy luôn đội mũ bảo hiểm nếu bạn đi xe máy.
• Nếu bạn sử dụng warfarin thì cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được theo dõi một cách kỹ lưỡng, tránh trường hợp rối loạn đông máu.
• Có các biện pháp kiểm soát bệnh tiểu đường.

3. Làm thế nào để phòng bệnh?

Bằng cách kiểm soát huyết áp bạn có thể phòng ngừa được huyết áp nội sọ. Nên tìm hiểu kỹ về tác dụng các loại thuốc chống đông máu nếu bệnh nhân đang sử dụng loại thuốc này vì thuốc có thể làm cho tình trạng bệnh trở nên nặng nề hơn.

Đối với bệnh lý nguy cơ như tăng huyết áp, bệnh tiểu đường, cholesterol cao,…cần kiểm soát ổn định và điều trị tốt. Các chất kích thích, rượu bia, thuốc lá, nên tránh xa hoặc hạn chế tối đa.

Đối với trường hợp phình động mạch hoặc dị dạng động mạch gây ra xuất huyết dưới nhện, những mạch máu có dị tật trước khi xuất huyết xảy ra thường không bộc lộ bất kỳ triệu chứng nào, nên trên thực tế rất khó để phòng ngừa loại đột quỵ này.

 Tuy nhiên, bằng việc xây dựng chế độ ăn uống sinh hoạt lành mạnh, hợp lý như hạn chế đồ ăn mặn, các loại thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, đảm bảo giấc ngủ, luyện tập thể dục, thể thao, hạn chế căng thẳng thường xuyên thì bệnh nhân có thể cải thiện sức khỏe của mình.

4. Lời Kết

Tỷ lệ tử vong do xuất huyết não là khá cao, để giúp kích thước các khối máu tụ không tăng thêm và hạn chế các di chứng nguy hiểm của bệnh thì việc nhận biết để điều trị sớm là rất quan trọng. Nếu phát hiện các dấu hiệu của bệnh cần đến ngay các cơ sở uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời.