Viêm họng mãn tính là gì? nguyên nhân, cách điều trị và lưu ý

Tình trạng viêm họng kéo dài trong một thời gian dài và thể hiện chủ yếu dưới 3 hình thức đó là xuất tiết, quá phát và teo được gọi là viêm họng mãn tính. Viêm VA mãn tính và viêm amidan mãn tính là thể điển hình của viêm họng mãn tính.

Trong bài viết này, cùng tìm hiểu về triệu chứng, cách điều trị viêm họng mạn tính. Đồng thời giúp bạn hiểu được cách phòng tránh kịp thời.

1. Tìm hiểu về bệnh viêm họng mãn tính

1.1. Viêm họng mãn tính là gì?

Bệnh lý viêm họng kéo dài dai dẳng và thường kéo dài trên một tuần gọi là viêm họng mãn tính. Quá trình viêm họng cấp tính không đáp ứng với thuốc điều trị và được lặp lại nhiều lần gây ra hậu quả là viêm họng mãn tính. 

Đau rát họng, ho kéo dài, đôi khi có đờm và tăng lên ê buốt là những dấu hiệu mà viêm họng mãn tính thường gặp. Bệnh nhân cần đến bệnh viện khám ngay để loại trừ hoặc phát hiện các bệnh lý nghiêm trọng khác kèm theo nếu có những triệu chứng báo động như: đau họng và ho tồn tại kéo dài nhiều tuần.

Bệnh viêm họng mãn tính không lây truyền từ người này sang người khác. Có thể phân viêm họng mãn tính thành 4 loại dựa trên đặc điểm tổn thương như sau:

Viêm họng mãn tính sung huyết đơn thuần

Biểu hiện là niêm mạc họng đỏ và nhiều mạch máu có thể nhìn thấy bằng mắt thường.

Viêm họng mãn tính xuất tiết

Biểu hiện là tăng tiết nhiều chất nhầy, trong, hơi dính vào thành họng sau và niêm mạc họng xung huyết đỏ.

Viêm họng mãn tính quá phát

Viêm họng hạt là một tên gọi khác của viêm họng mãn tính quá phát. Niêm mạc họng có thể đỏ và dày lên trong  thể này. Trụ giả là các tổ chức bạch huyết ở thành họng sau quá phát thành nhiều đám to nhỏ rải rác hoặc tập trung thành các dải dọc ở phía sau.

Viêm họng teo

Một số biểu hiện của chứng viêm họng này đó là niêm mạc họng mỏng, teo dần và trở nên khô do các tuyến nhầy ở các niêm mạc giảm tiết và bị teo đi. Họng thường khô đóng vảy vàng và có màu hồng nhợt nhạt. Đối với người bệnh lớn tuổi hoặc người bị bệnh trĩ mũi thì thường gặp phải bệnh này.

1.2. Biểu hiện của bệnh

Triệu chứng bệnh viêm họng mãn tính mang tính chất lặp đi lặp lại  và kéo dài. Có thể thấy được một số triệu chứng điển hình của bệnh như:

• Đau họng: Tình trạng đau có thể kéo dài trong nhiều tuần và kèm theo ngứa, nóng rát, cảm giác vướng và khô khan ở họng. Có thể có nhiều đờm ở cổ họng và triệu chứng này thường xuất hiện vào buổi sáng.
• Cảm thấy khó nuốt, cảm thấy đau khi nuốt qua cổ họng
• Ho: Ho kéo dài nhiều tuần liền và kèm theo khạc đờm dai dẳng
• Mất giọng hoặc giọng nói chuyển khàn
• Những bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản thường cảm thấy nóng rát sau xương ức

Các triệu chứng như sốt toàn thân trên 38 độ C, đau đầu, mệt mỏi sẽ thường xuyên không xuất hiện nữa vì viêm họng đã chuyển sang mãn tính. Bệnh nhân có thể chủ quan rằng bệnh đã đỡ mà không biết rằng nó đã chuyển thành mãn tính do những triệu chứng này mất đi. Điều này thực chất rất nguy hiểm.

1.3 Ai có nhiều nguy cơ mắc bệnh?

Nguy cơ mắc bệnh viêm họng mãn tính có thể do nhiều yếu tố khác nhau như:

Khói thuốc lá

Tình trạng kích ứng niêm mạc họng có thể xảy ra ngay cả khi hút thuốc và hít phải khói thuốc lá thụ động.

Dị ứng

Có thể gây viêm họng do dị ứng thời tiết hoặc với nấm mốc, bụi.

Hóa chất kích thích

Vùng họng có thể bị kích thích do những hạt hóa chất bay lơ lửng trong không khí.

Viêm mũi xoang mãn tính

Có thể mắc các bệnh từ mũi xoang xuống họng do nước mũi, chất xuất tiết có thể gây kích thích cổ họng và làm các tác nhân gây bệnh lan ra.

Sức đề kháng cơ thể yếu

Hệ miễn dịch của cơ thể sẽ bị suy yếu khi mắc các bệnh lý như đái tháo đường, ung thư, HIV, căng thẳng mệt mỏi kéo dài. 

2.  Nguyên nhân gây bệnh viêm họng mãn tính là gì?

Có thể kể đến một số nguyên nhân gây bệnh viêm họng mãn tính như:

Nhiễm trùng

Bệnh ở vùng hầu họng có thể xảy ra do nhiều nhóm vi khuẩn, thường gặp nhất trong số đó là Streptococcus. Một số tổn thương nghiêm trọng khác tại tim, cơ xương khớp có thể xảy ra bởi liên cầu khuẩn không được điều trị.

Khói bụi và các chất gây ô nhiễm không khí

Bụi bẩn, khí đốt, khói, hơi hóa học,… là các chất độc hại luôn tồn tại trong không khí. Con người có thể mắc phải nhiều bệnh lý về đường hô hấp, trong đó có cả tổn thương ở phổi và viêm họng mãn tính do sống trong môi trường ô nhiễm, thường xuyên hít phải các tạp chất này.

Viêm amidan mãn tính

Một trong những nguyên nhân dẫn đến viêm họng mãn tính là viêm các tổ chức xung quanh họng. Cấu trúc thường bị viêm nhiễm nhất là amidan. Sốt, sưng hạch vùng lân cận, buồn nôn, đau bụng, đau đầu là các triệu chứng mà bệnh nhân sẽ gặp phải.

Viêm xoang mãn tính

Khi bị viêm mũi xoang sẽ xuất hiện dịch nhầy xuất tiết, nhất là viêm xoang. Bệnh viêm họng mãn tính xảy ra do dịch nhầy này chảy xuống vùng họng gây kích ứng, sưng cổ họng trong một thời gian. 

Trào ngược dạ dày thực quản

Một trong những nguyên nhân dẫn đến viêm họng mãn tính mà người bệnh không nghĩ tới đó là bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản. Niêm mạc bị tổn thương nghiêm trọng do dịch tiêu hóa có tính axit từ dạ dày trào ngược lên. Khàn tiếng, khó nuốt, đau rát và có cảm giác vướng ở họng là các triệu chứng mà bệnh nhân sẽ gặp phải. 

Ung thư vòm họng

Mặc dù là nguyên nhân của viêm họng mãn tính nhưng nguyên nhân này không thật sự phổ biến. Mệt mỏi, chán ăn đi kèm với các triệu chứng như khó nuốt, chảy máu vùng họng, mũi, sưng cổ, sụt cân là các triệu chứng mà bệnh nhân có thể gặp phải.

Nguyên nhân khác

• Vẹo vách ngăn, polyp cuống mũi gây nên tắc mũi mãn tính
• Người có cơ địa dị ứng như viêm thực quản bạch cầu

3. Điều trị và phòng ngừa viêm họng mãn tính như thế nào?

3.1 Biện pháp chẩn đoán

Dựa trên việc khai thác tiền sử bệnh, triệu chứng lâm sàng cơ năng và việc thăm khám hầu họng để chẩn đoán xác định bệnh viêm họng mãn tính. Bác sĩ sẽ quan sát được các hình thái của niêm mạc họng với các đặc điểm khác nhau tùy vào từng thể bệnh.

• Niêm mạc họng đỏ và thấy được nhiều mạch máu là những dấu hiệu xảy ra đối với bệnh viêm họng mãn tính xuất huyết đơn thuần.
• Một số dấu hiệu như: viêm mạc họng xung huyết đỏ, tăng tiết nhiều chất nhầy, hơi dính vào thành sau họng, trong là dấu hiệu của bệnh viêm họng mãn tính xuất tiết
• Viêm họng hạt hay còn gọi là viêm họng mãn tính quá phát. Niêm mạc họng dày lên và đỏ trong thể này. Trụ giả xuất hiện và do các tổ chức bạch huyết sau họng quá phát thành nhiều đám to nhỏ rải rác hoặc tập trung thành một dải ở phía sau.
• Niêm mạc họng mỏng, teo dần và trở nên khô do các tuyến do các tuyến nhầy dưới niêm mạc cũng bị giảm tiết và bị teo đi là các dấu hiệu của viêm họng teo. Họng thường đóng vảy vàng, khô và có màu hồng nhợt nhạt.

Để chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh và phân biệt với các bệnh lý khác sẽ sử dụng các xét nghiệm lâm sàng và phương tiện chẩn đoán hình ảnh:

• Xét nghiệm các công thức máu
• Phim Blondeau, phim Hirtz,X Quang phổi,…
• Nội soi thực quản dạ dày
• Ct scan cổ
• Nội soi thanh quản

3.2 Cách điều trị bệnh

Nếu được điều trị đúng cách và kịp thời thì bệnh nhân bị viêm họng mãn tính có thể hồi phục hoàn toàn, trong đó giải quyết nguyên nhân là quan trọng nhất. Nếu không được giải quyết nguyên nhân gây bệnh thì bệnh viêm họng mãn tính rất có thể tái phát.

Giải quyết nguyên nhân, loại bỏ yếu tố nguy cơ và điều trị giảm nhẹ triệu chứng là trình tự điều trị viêm họng mãn tính.

Điều trị nguyên nhân

• Sử dụng kháng sinh theo hướng dẫn của bác sĩ để điều trị viêm mũi xoang, viêm amidan
• Sử dụng các thuốc kháng proton theo chỉ định của bác sĩ để điều trị hội chứng trào ngược dạ dày thực quản 
• Cần tránh xa các chất gây hại trong không khí và khói thuốc lá để loại bỏ các yếu tố nguy cơ của bệnh

Điều trị triệu chứng

• Thuốc giảm viêm, giảm đau 
• Thuốc làm lỏng chất tiết
• Thuốc chống dị ứng 
• Chỉ định dùng thuốc giảm ho
• Rửa mũi, nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý
• Sử dụng các dung dịch sát khuẩn như nước muối i-ốt lỏng, hoặc nước muối sinh lý để súc miệng.

Điều trị toàn trạng

• Thực hiện xây dựng lối sống khoa học và lành mạnh
• Bổ sung các loại vitamin A,C để tăng cường sức đề kháng của cơ thể bằng cách ăn nhiều rau xanh và hoa quả 
• Giữ gìn vệ sinh và thay đổi môi trường sống phù hợp

Ngòi ra, người bệnh nên xây dựng lối sống lành mạnh, cung cấp vitamin cho cơ thể bằng cách ăn uống giàu rau xanh, hoa quả và tránh tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển bằng cách giữ gìn môi trường sống sạch sẽ để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

3.3 Cách phòng viêm họng mãn tính hiệu quả

Thực hiện các biện pháp sau đây sẽ giúp phòng bệnh và kiểm soát tốt diễn tiến của bệnh viêm họng mãn tính:

• Để tăng sức đề kháng cho cơ thể chống lại virus và vi khuẩn gây bệnh nên xây dựng một lối sống khoa học, ăn uống hợp lý, cung cấp đủ chất dinh dưỡng bằng cách ăn nhiều rau xanh và trái cây.
• Giữ gìn môi trường không khí khỏi ô nhiễm
• Tránh xa những chỗ có khói thuốc lá và không hút thuốc lá 
• Để tránh vi khuẩn tập trung cư ngụ ở niêm mạc nên vệ sinh răng miệng tốt, dùng nước muối sinh lý súc họng vào mỗi sáng và tối để giúp làm sạch họng.
• Nên điều trị dứt điểm các đợt amidan cấp tính, viêm mũi xoang
• Mỗi khi ra đường hoặc đến những khu vực ô nhiễm, có nhiều khói bụi thì nên đeo khẩu trang để kháng khuẩn
• Khi lao động nên đảm bảo phòng hộ tốt
• Không để chất tiết ở vùng mũi chảy xuống kích ứng niêm mạc họng bằng cách giữ mũi sạch sẽ, hút dịch mũi
• Sử dụng các chất sát khuẩn để rửa tay thường xuyên, nhất là sau khi hắt hơi và ho
• Nếu mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản thì nên điều trị dứt điểm

4. Lời kết

Trên đây là những thông tin chi tiết về căn bệnh viêm họng mãn tính. Mỗi người nên có ý thức phòng bệnh từ trước và nếu phát hiện những triệu chứng của bệnh thì nên nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất hoặc bệnh viện để được chẩn đoán, phát hiện và có những phương pháp điều trị bệnh thích hợp. Tránh để bệnh diễn tiến và ảnh hưởng về sau.

Tham khảo:

• https://ada.com/conditions/chronic-pharyngitis/
• https://advancedentpc.com/the-lingering-sore-throat-chronic-pharyngitis/