[ Ung thư máu ] do dâu? nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Khi có đột biến hoặc có thay đổi khác trong gen ADN của tế bào máu sẽ gây ra bệnh ung thư máu (ung thư bạch cầu). Các tế bào sẽ phân chia nhanh hơn và phát triển mạnh hơn nhờ điều này mà xâm lấn các tế bào khỏe mạnh. Các triệu chứng của bệnh sẽ xuất hiện khi hồng cầu và tiểu cầu bị phá hủy với số lượng lớn.

Cùng tìm hiểu thêm dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân và cách điều trị bệnh ung thư máu ngay nào!

1.Tìm hiểu về bệnh ung thư máu

1.1 Thế nào là ung thư máu?

Hiện tượng xảy ra do các tế bào máu bị ung thư hóa trong quá trình tạo ra tế bào được gọi là bệnh ung thư máu (bệnh bạch cầu cấp), các tế bào ung thư này sẽ tăng lên nhanh chóng theo cấp số nhân và nó sẽ bị ứ đọng trong tủy xương, cản trở các quá trình tạo ra các tế bào máu bình thường tiếp theo nếu như không được điều trị kịp thời.

Không chỉ phổ biến ở người lớn, trẻ em cũng là đối tượng dễ mắc ung thư máu, khi số bệnh nhi ung thư chiếm khoảng 30%. Theo một số thống kê tại Mỹ mỗi năm, cứ thêm 3 phút lại có thêm 1 bệnh nhân ung thư máu, sau 9 phút lại có 1 người tử vong về căn bệnh này. 

1.2 Nguyên nhân nào gây ra ung thư máu?

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ra bệnh ung thư vẫn chưa được tìm ra. Tuy nhiên, nguy cơ chủ yếu tạo cơ hội cho bệnh phát triển và bùng phát được cho là gen di truyền và các yếu tố môi trường khác. 

Chức năng điều khiển hoạt động của tế bào bên trong cơ thể đều do ADN – cấu trúc bên trong tế bào máu thực hiện. Nguyên nhân làm tăng nguy cơ bị ung thư máu cũng có thể do một số các thay đổi khác trong tế bào chưa giải thích được.

Các tế báo máu phát triển, phân chia nhanh hơn và thời gian sống mạnh hơn các tế bào khỏe mạnh khác là do một số nguyên nhân bất thường nhất định. Các tế bào lành tại tủy xương sẽ bị các tế bào ung thư phát triển lấn át, làm cho các tế bào lành giảm số lượng, giảm cả hồng cầu và tiểu cầu làm xuất hiện các triệu chứng của bệnh.

1.4 Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Nguy cơ mắc bệnh ung thư máu có thể tăng do các yếu tố sau:

Người từng điều trị ung thư

Bệnh ung thư máu dễ gặp phải ở những người đã các từng mắc các căn bệnh ung thư khác và phải điều trị với các loại hóa chất, xạ trị.

Mắc bệnh do rối loạn di truyền 

Nguy cơ mắc bệnh ung thư máu có thể tăng lên do các gen bất thường xuất hiện trong cơ thể. Bạn cũng có thể có nguy cơ mắc bệnh ung thư máu cao hơn nếu các chứng bệnh do rối loạn di truyền như hội chứng Đao.

Hay tiếp xúc với hóa chất

Những người hay tiếp xúc với hóa chất có nguy cơ cao mắc một số loại bệnh bạch cầu ví dụ như phơi nhiễm với benzen( được sử dụng trong nhiều ngành hóa dầu và được tìm thấy trong xăng).

Người hút thuốc lá dễ mắc bệnh

Có thể mắc bệnh bạch cầu myeloid( AML ) đối với những người hay hút thuốc lá.

Gia đình có người đã mắc bệnh

Bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh nếu trong gia đình có thành viên được chẩn đoán mắc bệnh ung thư máu.

Tuy nhiên, không phải ai có các nguy cơ trên đều mắc bệnh ung thư máu. Ngược lại, nhiều người không xuất hiện các yếu tố nguy cơ trên cũng được chẩn đoán mắc ung thư máu. 

1.5 Ung thư máu có những triệu chứng nào?

Tùy thuộc vào loại bệnh mắc phải sẽ có những triệu chứng khác nhau. Thường gặp nhất là các triệu chứng và dấu hiệu sau:

• Sốt cao và có cảm giác ớn lạnh
• Cơ thể yếu ớt và mệt mỏi kéo dài
• Thường xuyên bị nhiễm trùng hoặc nhiễm trùng nặng
• Sụt cân nhanh chóng
• Hạch bạch huyết bị sưng
• Gan, lách to bất thường
• Dễ bị bầm tím và chảy máu
• Bị chảy máu cam và tái đi tái lại
• Trên da xuất hiện nhiều đốm đỏ
• Hay ra nhiều mồ hôi, đặc biệt là vào ban đêm
• Xương đau nhức

Các triệu chứng của bệnh ung thư máu thường xuất hiện một cách mơ hồ và không đặc trưng. Một số triệu chứng khác và dấu hiệu sớm của bệnh thường giống như bệnh cảm cúm. Nếu các triệu chứng trên diễn ra dai dẳng không khỏi thì bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và được điều trị tốt nhất.

2. Ung thư máu có mấy loại? Phân loại ung thư máu

Phân loại ung thư máu thường dựa vào mức độ phát triển của bệnh và các loại tế bào bị ảnh hưởng bởi ung thư:

2.1 Bạch cầu cấp tính

Trong bạch cầu cấp tính, những tế bào máu chưa trưởng thành là tế bào máu bất thường. Bệnh trở nên tồi tệ hơn do các tế bào này không thể thực hiện được chức năng như trước, tăng lên với tốc độ cao. Cần phải phát hiện bệnh kịp thời và điều trị khẩn cấp một khi mắc bệnh bạch cầu cấp.

2.2 Bạch cầu mạn tính 

Ung thư máu mãn tính thường có nhiều dạng khác nhau. Các tế bào máu trưởng thành thường sẽ bị ảnh hưởng bởi bệnh nhiều hơn. Trong một khoảng thời gian nhất định những tế bào máu này nhân rộng hoặc tích lũy chậm hơn bình thường và các chức năng hoạt động ổn định. 

Các triệu chứng bệnh của một số dạng bệnh bạch cầu mãn tính không xảy ra sớm và người bệnh không chú ý phát hiện kịp thời dẫn tới mắc bệnh nhiều năm mà bệnh nhân không hề hay biết.

2.3 Các loại khác

Cũng có thể phân loại bệnh bạch cầu dựa vào các tế bào bạch cầu bị ảnh hưởng:

Bệnh bạch cầu lympho

Do ảnh hưởng đến các tế bào lympho( thực hiện chức năng hình thành mô bạch huyết) nên loại bệnh ung thư này được gọi là bạch cầu lympho. Các mô bạch huyết giúp hình thành hệ miễn dịch.

Bệnh bạch cầu myeloid

Bệnh bạch cầu myeloid gây ảnh hưởng lên các tế bào myeloid.  Các tế bào bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu được tạo ra nhờ các tế bào myeloid.

Các loại bệnh bạch cầu chính là:

Bệnh bạch cầu lympho cấp tính

Trẻ nhỏ thường là đối tượng có khả năng cao mắc loại bệnh bạch cầu này. Tuy nhiên người lớn cũng có thể mắc phải

Bệnh bạch cầu tủy xương cấp tính (AML)

Người lớn là đối tượng có khả năng cao mắc bệnh bạch cầu tủy xương cấp tính(AML). Tuy nhiên, trẻ em cũng có thể mắc phải căn bệnh này.

Bệnh bạch cầu lympho mạn tính (CLL)

Bệnh bạch cầu lympho mạn tính là căn bệnh phổ biến nhất ở người trưởng thành (CLL). Không cần điều trị bạn cũng có thể cảm thấy khỏe trong nhiều năm.

Bệnh bạch cầu tủy xương mãn tính (CML)

Người lớn là đối tượng chủ yếu bị ảnh hưởng bởi bệnh bạch cầu này. Nhiều năm trước khi bước vào giai đoạn  mà các tế bào ung thư bạch cầu phát triển nhanh hơn người mắc bệnh bạch cầu tủy xương mãn tính có thể có ích hoặc không có triệu chứng nào trong nhiều tháng hoặc nhiều năm.

Các loại khác

Bệnh bạch cầu tế bào lông, rối loạn myeloproliferative và hội chứng myelodysplastic và các loại bệnh hội chứng ít tồn tại hơn.

3. Điều trị ung thư máu 

Tùy thuộc vào mức độ của bệnh và sức khỏe của bệnh nhân mà có những phương pháp điều trị ung thư máu thích hợp. Có một phương pháp điều trị ung thư máu phổ biến như sau: xạ trị, hóa trị, điều trị kháng thể, ghép tủy xương, truyền máu để tạo sinh huyết hoặc cấy tế bào gốc.

3.1 Xạ trị

Phương pháp này nhằm tiêu diệt các tế bào ung thư dựa vào việc sử dụng các chùm tia năng lượng cao. Để chuẩn bị một bệnh nhân sắp ghép tủy xương các bác sĩ cũng có thể sử dụng phương pháp này.

Hệ thống miễn dịch có thể bị giảm đi bởi một liều bức xạ thấp nên khả năng từ chối các tế bào của người cho của cơ thể là rất ít.

3.2  Hóa trị

Hóa trị là phương pháp tiêu diệt các tế bào ung thư máu bằng việc sử dụng thuốc uống, thuốc truyền hoặc thuốc tiêm vào dịch não tủy theo từng chu kỳ nhất định.

3.3 Ghép tủy/Cấy tế bào gốc

Sau khi người bệnh đã được xạ trị, hóa trị thì sẽ được sử dụng phương pháp ghép tủy hoặc cấy tế bào gốc. Thông qua một tĩnh mạch lớn để cấy những tế bào gốc vào người bệnh. Với tỷ lệ 50% người bệnh có thể kéo dài sự sống sau khi thực hiện phương pháp này, nó được đánh giá là hiệu quả hơn cả.

4. Cách ngăn ngừa bệnh ung thư máu

4.1 Tránh tiếp xúc với hóa chất

Một trong những nguy cơ chính của việc phát triển bệnh ung thư máu là các loại hóa chất như benzen, thuốc diệt cỏ… nên hạn chế tối đa khả năng tiếp xúc với hóa chất và mang đầy đủ đồ bảo hộ như khẩu trang, găng tay, nếu trong trường hợp bất khả kháng.

4.2 Tránh tiếp xúc bức xạ

Để ngăn ngừa bệnh ung thư máu nên tránh tiếp xúc với bức xạ vì các thành phần trong máu cũng có thể bị thay đổi bởi bức xạ. Vì vậy hãy hạn chế tối đa thời gian tiếp xúc với các tia nồng độ cao sẽ tốt hơn

4.3 Tập thể dục thường xuyên

Theo như khoa học đã chứng minh bệnh ung thư có thể được ngăn ngừa bởi thói quen thường xuyên tập thể dục và ung thư máu cũng nằm trong số đó. Nên dành ra ít nhất 30 phút mỗi ngày để tập thể dục, tập các bài tập vừa sức và nhẹ nhàng. 

Thường xuyên vận động giúp tinh thần sảng khoái, máu huyết lưu thông tốt, không chỉ tránh được nguy cơ ung thư mà còn tránh được khả năng mắc các loại bệnh khác.

4.4 Chế độ ăn uống hợp lý

Duy trì chế độ ăn uống hợp lý cũng là một trong những cách giúp ngăn ngừa ung thư hiệu quả. Người bệnh nên ăn nhiều trái cây, rau quả, các loại thực phẩm dễ tiêu hóa như ngũ cốc. Bên cạnh đó cũng nên giảm thiểu tiêu thụ các thức ăn chứa nhiều chất béo và khó tiêu.

Một chế độ sinh hoạt và ăn uống hợp lý không chỉ giúp tránh được nguy cơ mắc ung thư mà còn giúp cho chúng ta có thêm sức khỏe.

Ngoài ra, trong trường không may mắc bệnh với hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ khiến bệnh tình diễn tiến chậm hơn bình thường và khả năng chuyển biến nặng ít hơn.

5. Lời kết

Trên đây là những thông tin đầy đủ về bệnh ung thư máu. Hi vọng sẽ giúp mọi người có thêm nhiều kiến thức bổ ích để phòng bệnh hiệu quả. Trong trường hợp xuất hiện các triệu chứng bệnh nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh!