Viêm xoang là gì? nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm xoang là bệnh về đường hô hấp phổ biến hiện nay. Khói bụi, môi trường ô nhiễm là nguyên nhân chính gây nên căn bệnh này. Bệnh gây ra khó chịu, tổn thương cơ thể khi thời tiết thay đổi, chuyển mùa,…

Xoang nếu không được chữa trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy nguy hiểm. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa, chữa trị bệnh này. 

1. Tìm hiểu về bệnh viêm xoang

1.1 Khái niệm viêm xoang

Trong cơ thể, xoang là các hốc rỗng, niêm mạc trong xoang có chức năng làm ẩm và lọc không khí đi qua mũi. Vì vậy, khi những niêm mạc bị vi khuẩn tấn công gây nên hiện tượng viêm nhiễm. 

Niêm mạc xoang bị viêm nhiễm, để lâu ngày dẫn đến chất dịch nhầy bị ứ đọng. Những chất dịch này bám vào thành xoang, gây ứ, hẹp và tắc lỗ thông. Đây là nguyên nhân bệnh nhân viêm xoang thường bị nghẹt và chảy nước mũi. 

Dựa vào thời gian và mức độ bị bệnh, viêm xoang được chia thành hai dạng:

• Viêm xoang cấp tính: thời gian bị bệnh khoảng 4 tuần. Triệu chứng lúc này là nghẹt mũi, các chất nhầy không thoát ra gây khó chịu và làm bệnh nhân đau hai gò má. 
• Viêm xoang mãn tính: bệnh đã xuất hiện khoảng 8 tuần hoặc hơn. Bệnh nhân bị tắc nghẽn mũi nặng hơn, mũi sưng đau. Nước mũi chảy ra có màu xanh hoặc vàng, khứu giác bị giảm khả năng phân biệt mùi và hay ho vào ban đêm. 

Phân loại dựa trên vị trí bị viêm xoang

• Viêm xoang hàm: bị sâu răng, dị vật rơi vào xoang hàm hay tai nạn lao động là những nguyên nhân gây nên. Triệu chứng giống với viêm xoang cấp tính. Trong viêm xoang hàm được chia thành 03 mức độ: viêm xoang cấp tính, viêm xoang mãn tính, viêm mủ xoang hàm do răng. 
• Viêm xoang sàng: có hai triệu chứng điển hình: đau ở vùng sau gáy, vùng đỉnh hay vùng chẩm. Có dịch nhầy chảy xuống cổ, có mùi hôi, gây ho kéo dài. Viêm xoang sàng gây ra những biến chứng ở mắt, đường hô hấp, viêm tắc tĩnh mạch hang. 
• Viêm xoang bướm: Bệnh nhân cảm thấy đau giữa hai hốc mắt, đỉnh trán hay sau gáy. Bệnh càng nặng khiến tình trạng đau nhức càng nặng. Triệu chứng đầu tiên là nghẹt mũi, nước mũi chảy xuống cổ họng, bị sốt, khả năng phân biệt mùi bị suy giảm. 
• Viêm đa xoang: là hiện tượng bị xoang ở nhiều vị trí khác nhau. Như cùng một một lúc bị viêm xoang hàm và viêm xoang bướm. Vì vậy, khi bị viêm đa xoang bệnh nhân đau và khó chịu gấp nhiều lần. Biến chứng có thể xảy ra là hốc mắt sưng, áp xe mắt. Ảnh hưởng đến hệ thần kinh: áp xe não, viêm xương, viêm màng não,…

1.2 Những dấu hiệu giúp phát hiện ra bệnh 

Thông thường, dấu hiệu của xoang sẽ bị nhầm với bệnh viêm mũi dị ứng. Người bị thấy khó chịu, chảy nước mũi, tình trạng nghẹt ngày càng nặng. Tuy nhiên, nếu để ý bệnh viêm xoang sẽ có những triệu chứng đặc trưng như sau: 

• Bị đau ở trán, gò má, vùng sau gáy,..
• Nhức đầu, cảm giác đau và nặng đầu ngày càng tăng khi bệnh chuyển biến nặng;
• Chảy nước mũi thường xuyên, dịch mũi chảy ra có màu xanh, màu vàng;
• Nghẹt mũi có thể ở một hoặc cả hai cánh mũi;
• Nước mũi bị chảy xuống cổ họng;
• Tần suất ho ngày càng nhiều;
• Hơi thở có mùi hôi;
• Mũi bị điếc: niêm mạc nặng nề gây nên tình trạng bệnh nhân khó phân biệt mùi. 

1.3 Những triệu chứng báo hiệu bạn nên đi bác sĩ

Xoang là căn bệnh phiền toái và quá trình điều trị mất nhiều thời gian. Vì vậy, nếu có những triệu chứng đặc trưng ở trên bệnh nhân cần đến bác sĩ để khám. Tuy nhiên, nếu sau một hai tháng, bệnh không thuyên giảm mà triệu chứng nặng hơn, hãy đến bác sĩ ngay khi: 

• Vùng mặt đau, căng, cảm giác nặng nề: các khoang xoang nằm trong vùng hộp sọ nên khi bị xoang khiến mặt có cảm giác sưng và đau khi chạm vào. 
• Giảm hoặc mất khứu giác: triệu chứng nghẹt mũi khiến bệnh nhân không cảm nhận được mùi. Tuy nhiên, sau một khoảng thời gian bệnh nhân dường như không ngửi được thì cần đi khám ngay. 
• Đau đầu: tình trạng dịch chảy mũi gây nghẹt, tạo áp lực nên các hốc xoang nên bệnh nhân bị xoang cảm thấy đau ở vùng trán, đau đầu, đau hai hốc mắt,…
• Khó thở: nghẹt mũi ở một hay hai bên mũi khiến quá trình thở khó khăn. Khi bệnh lên mãn tính, xuất hiện các khối polyp gây bít tắc mũi nên khiến tình trạng khó thở và không thở được, rất nguy hiểm. 

1.4 Nguyên nhân nào dẫn đến bệnh xoang

Có rất nhiều nguyên nhân gây nên xoang rất nhiều, trong đó có thể kể đến những nguồn như: 

• Nhiễm virus: những virus cảm lạnh khiến niêm mạc mũi bị sưng tấy, gây tắc nghẽn lỗ thông xoang. 
• Dị ứng: đó có thể là dị ứng thời tiết, dị ứng phấn hoa, khói bụi, mùi ẩm mốc, khí thải, côn trùng,…
• Polyp: đây là một dạng u bướu phổ biến ở con người. Chúng xuất hiện ở vùng mũi, không cho dịch thoát ra ngoài nên gây ra ứ trệ. Đây cũng là nguyên nhân gây nên bệnh đường hô hấp.
• Do nấm: khi hệ miễn dịch con người suy yếu, nấm phát triển và tấn công cơ thể. Xoang là vùng ẩm và tối, điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển.
• Chấn thương: những cú va chạm mạnh như bóng bay vào trúng mũi hay vật cứng đập vào gây nên tụ máu, mảnh xương bị gãy nên khiến vùng xoang bị tổn thương.
• Bơi lội: các chất clo trong hồ bơi làm sưng tấy khoang mũi khi chúng ta bơi nhiều giờ. Dần về sau gây nên bệnh viêm xoang

Ngoài ra, những thói quen như không vệ sinh sạch mũi, dùng thuốc nhỏ mũi không chất lượng,… cũng gây nên bệnh xoang. 

1.5 Nguy cơ mắc bệnh viêm xoang tăng lên do đâu?

Hiện nay, số người bị bệnh viêm xoang càng tăng lên. Nhiều người đang chấp nhận sống chung với căn bệnh này. Những yếu tố dưới đây là nguyên nhân khiến bệnh xoang tăng lên hàng ngày:

• Ô nhiễm môi trường: khói bụi từ xe cộ, nhà máy,…ở những thành phố khiến mũi của bạn như bị tra tấn. Hắt xì khi có khói. Vì vậy, hãy bảo vệ mũi bằng cách đeo khẩu trang và vệ sinh mũi hàng ngày. 
• Những căn bệnh khiến hệ miễn dịch suy yếu như HIV, viêm nang,..
• Thuốc lá: hút thuốc lá chủ động hay thủ động đều khiến bệnh viêm xoang trở nặng. 

2. Nên điều trị bệnh viêm xoang như thế nào? Cách phòng tránh viêm xoang

2.1 Chẩn đoán bệnh viêm xoang bằng những biện pháp nào? 

Để đưa ra kết luận bạn có bị bệnh viêm xoang hay không, cần trải qua những bước cơ bản sau đây: 

• Hỏi lịch sử bệnh, kiểm tra lâm sàng: bác sĩ sẽ hỏi thời gian bạn bị gì mà cần khám bệnh? Ngoài ra những câu hỏi về triệu chứng, mức độ, thời gian bị lâu hay chưa,…bạn cần trả lời chính xác.
• Khám thực thể bên trong và bên ngoài: y bác sĩ sẽ xem bên ngoài mũi, sờ để xác định ban đầu vị trí bị xoang hay có dị vật trong mũi hay không?

Khám bên trong bao gồm: kiểm tra tiền đình mũi, soi mũi trước và mũi sau, kiểm tra vòm bằng tay. 

• Khám thực thể các xoang: quan sát bằng mắt thường để xem có hiện tượng phù nề, sưng hay không? Tiếp theo sẽ thăm dò chỗ đau và chọc dò xương hàm.
• Kiểm tra chức năng mũi: bác sĩ sẽ kiểm tra hai chức năng ngửi và thở của bệnh nhân. Mục đích là kiểm tra mức độ ảnh hưởng của bệnh đến chức năng thở và  khứu giác.
• Xét nghiệm: bệnh nhân có thể trải qua một hay nhiều các xét nghiệm để tăng độ chính xác chẩn đoán bệnh. Các xét nghiệm như xét nghiệm dị ứng, nội soi mũi, chụp X – quang, chụp CT, xét nghiệm mẫu mô mũi hoặc xoang. 

2.2 Cách điều trị 

Có hai phương pháp chính hiện nay để điều trị viêm xoang là điều trị nội khoa và ngoại khoa:

• Điều trị nội khoa: dùng thuốc

Tiến hành làm sạch hốc mũi, có thể rửa bằng nước muối hoặc dùng dụng cụ hút dịch ra ngoài. Tiến hành nhỏ, xịt mũi với thuốc gây co mạch, thuốc giảm phù nề, thuốc chống viêm, …

Điều trị với thuốc sẽ giúp bệnh nhân giảm sưng, đau, phù nề, giới hạn nhiễm trùng và tăng lưu thông trong xoang. 

Bệnh  nhân cần đến gặp bác sĩ để được hướng dẫn điều trị bằng thuốc. Không nên tự làm ở nhà vì nếu có sự cố sẽ không kịp thời xử lý, gây tắc nghẽn không thở được. 

• Điều trị ngoại khoa

Ngoại khoa là phương pháp thường dùng cho bệnh viêm xoang mãn tính. Bệnh nhân sẽ được điều trị bằng một trong ba phương pháp sau:

• Chọc rửa xoang: thường dùng khi bị viêm xoang hàm mãn tính. Bệnh nhân sẽ được cấy vi khuẩn làm kháng sinh hoặc lấy tế bào đi xét nghiệm;
• Phương pháp Proezt: là phương pháp đưa thuốc dạng lỏng vào xoang;
• Phẫu thuật: là biện pháp cuối cùng khi các phương pháp khác không hiệu quả. Hiện nay, phẫu thuật nội soi chức năng được sử dụng nhiều vì độ an toàn, thẩm mỹ, ít biến chứng và khả năng phục hồi cao.

2.3 Làm thế nào để phòng tránh viêm xoang hiệu quả? Các cách ngăn ngừa diễn tiến của bệnh? 

2.3.1 Cách phòng tránh

Bệnh nhân bị xoang cần giữ môi trường sống sạch, không khói bụi, ô nhiễm. Vệ sinh cá nhân đặc biệt là mũi thường xuyên. Nếu bị dị ứng hãy tránh những nguồn gây nên tình trạng này. Ngoài ra, phải giữ ấm tai mũi họng, đặc biệt là khi trời chuyển lạnh. 

Tránh những cú va chạm mạnh gây nên những tổn thương cho mũi, ảnh hưởng đến các hốc xoang. 

Đối với trẻ nhỏ, hướng dẫn và bảo vệ trẻ tránh đưa dị vật vào mũi như hạt, đồ chơi,..Nếu bị mắc dị vật trong mũi cần đi gặp bác sĩ để gắp dị vật. Không nên tự ý lấy đồ vật ra, dễ gây chảy máu và ảnh hưởng đến xương mũi. 

Cần bỏ thói quen ngoáy mũi ở người lớn và trẻ em.

2.3.2 Ngăn ngừa diễn tiến 

• Uống nhiều nước: để giúp dịch nhầy loãng, đưa ra ngoài dễ dàng hơn;
• Không sử dụng thuốc lá hoặc tránh mùi thuốc lá;
• Không sử dụng rượu bia khi đang uống thuốc kháng sinh điều trị bệnh;
• Xông hơi tinh dâu: giúp mũi thông thoáng, giảm lượng dịch nhầy chứa trong xoang. Ngoài ra, tinh dầu giúp đầu óc thư giãn, giảm tình trạng đau đầu do bệnh gây ra;
• Không sử dụng các phương pháp chưa được kiểm nghiệm. Dùng thuốc nhỏ mũi không có kê đơn của bác sĩ;
• Tư thế ngủ: nằm nghiêng, kê đầu cao hơn bằng gối để dịch không chảy vào cổ họng. giữ ấm khi ngủ, không sử dụng quạt trực tiếp vào cơ thể hay để nhiệt độ phòng quá lạnh.

3. Bệnh viêm xoang và viêm mũi nguy hiểm như thế nào 

3.1 Tìm hiểu về căn bệnh viêm mũi phổ biến

Viêm mũi là tình trạng niêm mạch mũi bị viêm. Hầu như ai cũng có thể mắc căn bệnh này. Chúng dần phổ biến hơn khi môi trường sống hiện nay đang dần bị ô nhiễm. Trong đó, có thể kể đến bệnh viêm mũi dị ứng chiếm tỉ lệ người mắc bệnh cao nhất. 

Viêm mũi dị ứng thường bị mắc phải nhất khi con người dưới 20 tuổi. 

Những triệu chứng thường thấy là nghẹt mũi, chảy nước mũi, mũi bị ngứa và hắt xì, có thể hắt xì liên tục, đôi khi nước mũi chảy ròng ròng không kiểm soát. 

Có thể kể đến những nguyên nhân gây nên bệnh viêm mũi dị ứng là: 

• Dị ứng quanh năm: môi trường bị ô nhiễm, tác nhân từ khói bụi, bụi trong chăn gối, ghế sô pha, mùi sơn tường bị ẩm mốc,..
• Dị ứng theo mùa: dị ứng phấn hoa, dị ứng hoa sữa, bào tử nấm bay trong không khí,…
• Do nghề nghiệp: đối với những người làm việc về tơ sợi, lông, bông, thuốc trừ sâu, diệt cỏ hay chế biến thức ăn cay nồng,…

Những phương pháp điều trị bệnh như thay đổi môi trường sống trong lành, tránh xa những vật gây nên dị ứng. Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. 

Để phòng ngừa căn bệnh này, bạn cần tránh nuôi chó mèo trong nhà. Vệ sinh chăn, gối, đệm, ghế sạch sẽ. Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ tránh bị ẩm mốc. Đeo khẩu trang khi ra đường hoặc tiếp xúc với bụi. Luôn giữ ấm cơ thể, tránh nhiễm lạnh. 

3.2 Hãy điều trị kịp thời khi phát hiện bệnh viêm xoang

Bênh viêm xoang không ảnh hưởng đến tính mạng. Tuy nhiên, những triệu chứng của chúng khiến con người gặp rất nhiều khó chịu, không tập trung được vào công việc. Những cơn đau nhức do xoang hành khiến nhiều người không thể ngủ, gây rối loạn giấc ngủ, ảnh hưởng sức khỏe. 

Dần từ viêm xoang cấp tính chuyển biến thành viêm xoang mãn tính. Lúc này, những triệu chứng, cơn đau nặng hơn. Đặc biệt, nếu không được chữa trị kịp thời sẽ gây ra những biến chứng khó lường.

Biến chứng viêm xoang ở mắt: khi xoang bị viêm, ảnh hưởng đến hốc mắt. Khu vực hốc mắt rất nhạy cảm nên khi bị vi khuẩn tấn công, mắt sẽ bị tổn thương. Những cơn đau từ cấp độ nhẹ đến nặng ở mắt. Những cơn đau mạnh dần lan lên đỉnh đầu. Mắt sưng, gây nặng nề ảnh hưởng đến tầm nhìn. Nặng hơn là nhiễm trùng ổ mắt, áp xe mắt, mắt đỏ và sưng to,…

Biến chứng viêm họng: dịch nhầy từ xoang khi quá nhiều sẽ bị tràn xuống cổ họng gây nên viêm họng mãn tính. Lúc này, bệnh nhân cảm thấy khó chịu, khó thở, đau rát vùng họng, khó nuốt, hơi thở có mùi hôi,..

Biến chứng viêm màng não: Triệu chứng buồn nôn, sốt cao, nhức đầu, sợ ánh sáng, cứng cổ và tinh thần hoảng loạn có thể bạn đã bị viêm màng não. Viêm xoang không được điều trị sẽ dẫn đến biến chứng viêm màng não, có khả năng gây tử vong cao. 

Một số biến chứng khác như: áp xe não, viêm não. Biến chứng xương, viêm phế quản mãn tính, tắc tĩnh mạch hang,…

4. Lời kết

Những triệu chứng hắt hơi, nước mũi chảy, mũi khó chịu có thể là triệu chứng ban đầu của bệnh viêm xoang. Bệnh giai đoạn đầu luôn dễ chữa trị hơn. Vì vậy, hãy đến gặp bác sĩ khi mũi bạn có vấn đề. Đồng thời cần lưu ý những cách trên để tránh bệnh viêm xoang này.