Rầy Mềm, đặc điểm sinh thái và phương pháp phòng trừ

Rầy mềm có nhiều loại, chúng là loài ký sinh và gây hại cho nhiều loại cây trồng khác nhau như cây họ đậu, họ bầu bí,các loại dưa, cam quýt… khiến cây phát triển kém từ đó ảnh hưởng đến năng suất thu hoạch.

Rầy mềm gây hại họ bầu bí, dưa, cà chua

Tên khoa học: Aphis gossypii. Tên tiếng Anh: Aphid.

Đặc điểm hình thái

Rầy mềm có hình bầu dục, chiều dài từ 1,5-2 mm, cuối bụng có 2 phiến đuôi và 2 ống bụng ở 2 bên. Con trưởng thành có 2 dạng:

☑ Dạng không cánh: Thân màu xanh đen, xanh thẩm và có phủ sáp.

☑ Dạng có cánh: Đầu và ngực màu nâu đen, bụng màu vàng nhạt, có khi xanh đậm, phiến lưng ngực trước màu đen.

Triệu chứng gây hại

Ấu trùng và rầy trưởng thành thường tập trung mặt dưới lá. Chúng gây hại cho cây bằng cách hút nhựa làm cho các phần này bị héo hoặc để lại những vết thâm đen trên lá, và truyền bệnh virus cho cây.

Phân thải ra của rầy trưởng thành thu hút nấm đen làm ảnh hưởng sự phát triển trái và ảnh hưởng đến quang hợp của cây. Ngoài ra còn là môi giới truyền bệnh Virus.

Phương pháp phòng trừ

☑ Vệ sinh đồng ruộng, thu gom, tiêu hủy tàn dư.

☑ Làm đất sạch trước khi gieo trồng, dùng màng phủ nông nghiệp để phủ đất.

☑ Tỉa bỏ cành, lá bị rầy tấn công nhiều.

☑ Bón phân cân đối, tưới nước đầy đủ cho cây sinh trưởng tốt, tránh bón thừa phân đạm.

☑ Khi bọ non xuất hiện phun thuốc vào sáng sớm hoặc chiều mát. Có thể sử dụng thuốc BVTT như Mospilan 30EC (pha 20 ml/16 lít nước).

Mospilan 20SP (pha 2,5 g/16 lít nước).

Wellof 330EC (pha 40 ml/16 lít nước).

Hopsan 75EC (pha 40 ml/16 lít nước)

Cyper 25EC (pha 20 ml/16 lít nước).

Rầy mềm gây hại họ cam chanh

Chủ yếu có hai loại đó là Toxoptera auranti và Toxoptera citricidus. Cả hai loài này đều thuộc họ rầy mềm (Aphididae).

Đặc điểm hình thái

☑ Thân hình bầu dục, rất nhỏ, hình dáng hơi giống trái lê, có màu nâu đen hay màu nâu đỏ hơi hồng.

☑ Con trưởng thành đực (thường ít gặp) luôn luôn có cánh, nhưng con trưởng thành cái lại có hai dạng: có cánh và không có cánh. Con cái có cánh dài gần 2mm, còn dạng không có cánh thì lớn hơn khoảng 2mm.

☑ Rầy cái không có cánh có chức năng sinh sản chính. Chúng thường đẻ trực tiếp ra con chứ không đẻ ra trứng, vì vậy mà mật số tăng lên rất nhanh.

☑ Còn dạng có cánh chỉ xuất hiện khi mật số của rầy cao, lá cam đã già (hết thức ăn phù hợp), chúng sẽ bắt cặp và di chuyển đi tìm nguồn thức ăn khác, sinh sản tạo quần thể mới, để duy trì nòi giống.

Triệu chứng gây hại

Cả rầy trưởng thành và rầy non đều tập trung bám ở mặt dưới của những lá non, cành non, đọt non.

Chúng chích hút nhựa của các bộ phận này, làm cho lá biến dạng, cây còi cọc, không phát triển được.

Ngoài ra, trong chất thải của rầy mềm có chứa nhiều chất đường mật gây thu hút nấm bồ hóng phát sinh ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình quang hợp của cây.

Phương pháp phòng trừ

☑ Làm sạch đất trước khi trồng, dọn sạch tàn dư cũ.

☑ Cắt bỏ những cành, lá bị rầy mềm bám nhiều.

☑ Nên tưới bù nước cho cây, đặc biệt là mùa khô.

☑ Thường xuyên theo dõi vườn đặc biệt là vào các đợt cây bắt đầu ra đọt non, lá non.

☑  Khi rầy xuất hiện nhiều khó kiểm soát thì có thể sử dụng thuốc hoá học để phun xịt.

☑ Có thể luân phiên sử dụng một trong các loại thuốc như Bassa 50EC (hoặc Bascide 50EC) (pha 15-20ml/bình 10 lít nước), Trebon 10EC (Pha 18-24ml/bình 10 lít nước), Supracide 40EC (hoặc Suprathion 40EC) (pha 10-15 ml/bình 8 lít nước).

Dầu khoáng DC-Tron Plus 98,8EC (pha 80-100ml/ bình 16 lít nước).

Rầy mềm gây hại cây họ cải

Tên khoa học: Brevicoryne brassacicae. Họ: Aphididae.

Đặc điểm hình thái

Cả ấu trùng và thành trùng đều nhỏ dài khoảng 1- 2 mm, màu xanh lục đến xanh vàng, sống tập trung ở dưới phiến lá non.

Rầy mềm có thể sinh sản đơn tính, nghĩa là đẻ con không cần sự giao phối giữa con đực và con cái, đẻ trung bình mỗi ngày 5-7 con. Vòng đời rầy mềm trung bình từ 11 – 13 ngày.

Triệu chứng gây hại

Biểu hiện đầu tiên trên lá có rầy mềm tấn công là lá bị nhạt màu, sau đó chuyển màu vàng và bị xoăn lại do rầy mềm chích hút nhựa làm cho lá bị khô vàng.

Phương pháp phòng trừ

☑ Vệ sinh đồng ruộng thu dọn tàn dư cây trồng.

☑ Bón phân cân đối, không lạm dụng phân đạm.

☑ Ngắt bỏ những lá bị bệnh nặng và tiêu hủy.

☑ Sử dụng các thiên địch như bọ rùa, kiến, dòi ăn thịt, nhện… để tiêu diệt rầy mềm.

☑ Chỉ phun thuốc khi mật độ rầy mềm quá cao, phun các loại thuốc như: Actara (pha 25-30 g/ha, 1g/bình 8 lít nước), POLYTRIN P 440 EC ( pha 20 ml/bình 8 lít nước),…

Lưu ý: Đối với thuốc phun nên phun lúc sáng sớm hoặc chiều tối, cũng nên chú ý thời gian cách lý trước khi thu hoạch. Ngoài ra cũng nên để ý bảo vệ quần thể thiên địch của rầy mềm.