Cây xà sàng tử có tác dụng gì? nhận biết và cách dùng trị bệnh

Cây xà sàng tử là một trong những vị thuốc trong Đông y. Xà sàng tử được biết nhiều đến công dụng hỗ trợ sinh lý ở nam giới, chữa bệnh phụ khoa ở nữ giới và nhiều căn bệnh thường gặp khác. Loài cây này mọc rất nhiều ở nước ta.

Nếu bạn chưa biết đến đặc điểm và công dụng của loài thảo dược này thì hãy cùng tìm hiểu trong bài viết hôm nay nhé!

1. Tìm hiểu thông tin chung về cây xà sàng tử

Đặc điểm của xà sàng tử

Cây xà sàng tử còn được gọi bởi một cái tên cũng khá phổ biến khác là cây giần sàng. Loại cây này thu hút rắn, chúng thích nằm vắt vẻo trên cành, đu bám và ăn hạt cây. Chính vì vậy người ta mới đặt cái tên xà sàng tử cho loài cây này, dịch ra có nghĩa là cây giường rắn.

Xà sàng tử vốn là một giống cây thân thảo, sống nhiều năm. Chiều cao trung bình của cây khoảng 0,4 – 1m. Vì là giống thân thảo nên thân cây khá mềm, phân nhiều nhắn và trên thần có các rãnh dọc. Lá cây xà sàng tử hình  mũi mác, sẻ lông chim, mặt trên mặt dưới đều nhẵn mịn, lá mọc sole nhau. 

Hoa của cây xà sàng tử không mọc đơn lẻ mà mọc thành cụm, có phân nhánh, Hoa màu trắng, nhị hoa khá dài vươn hẳn ra ngoài cánh hoa. Mùa hoa xà sàng tử nở rộ nhất mà tháng 4 – tháng 6.

Quả của cây xà sàng tử hình trái xoan, khá nhẵn và hình sáng hơi dẹt, cạnh lồi dày. Quả có chứa một lượng tinh dầu khá dồi dào.

Cây xà sàng tử phát triển tốt ở khí hậu mát mẻ và ẩm ướt của mùa xuân. Vào mùa này chúng sinh sôi và phát triển rất mạnh mẽ, thậm chí mọc lấn lướt các loài cây khác. Người nông dân thường nhổ chúng đi để tránh ảnh hưởng đến cây trồng.

Khu vực phân bổ và thu hái, chế biến

Xà sàng tử vốn là một loài cây mọc hoang, chúng hợp với khí hậu nước ta nên mọc rất nhiều, đặc biệt ở các tỉnh từ Nghệ An, Hà Tĩnh trở ra.

Thu hái: Tháng 6 – tháng 8 là thời điểm quả xà sàng tử chín rộ nhất. Đây cũng là thời điểm thu hái quả thích hợp.

Sơ chế: Khi thu hái người ta sẽ không hái quả mà nhổ cả cây, sau đó phơi cho khô rồi đập để quả rơi ra. Tiếp đó quả sẽ được đem phơi thật khô lần nữa và bảo quản làm thuốc.

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng xà sàng tử

– Không được sử dụng xà sàng tử quá liều lượng quy định. Mỗi ngày chỉ nên sử dụng trong khoảng 4-12g.

– Xà sàng tử có tính hơi độc. Vì vậy không nên tùy tiện sử dụng mà cần bào chế dược liệu đúng cách, sử dụng đúng mục đích, liều lượng và có sự giám sát của bác sĩ.

– Không dùng xà sàng tử cho người bị dị ứng với thành phần của cây xà sàng.

2. Xà sàng tử dùng để làm gì? Tác dụng của xà sàng tử

Xà sàng tử vốn là một vị thuốc được ghi nhận từ lâu đời trong đông y. Vị dược liệu này có vị cay đắng, tính bình, đi vào 2 kinh thân và tam tiêu. Công dụng của xà sàng tử có thể kể đến như:

• Dịch chiết xà sàng tử kết hợp với hoạt chất osthol có tác dụng phòng tránh những cơn rung tâm thất và chống rối loạn nhịp tim.
• Ngoài ra, một số nghiên cứu trên thực tế cho thấy xà sàng tử hiệu quả trong việc cắt các cơn hen, giãn phế quản và trừ đờm.
• Bên cạnh đó, hoạt chất osthol có trong xà sàng tử còn có khả năng giảm các phản ứng mẫn cảm, chứng dị ứng trên da.
• Không ít nghiên cứu đã thực hiện cho thấy dịch chiết từ cây sà xàng tử có tác dụng ức chế thành kinh, gây tê cục bộ, an thần và đẩy nhanh cảm giác buồn ngủ.

• Công dụng được biết đến nhiều nhất của xà sàng tử là tốt cho sức khỏe nam giới. Trong quả xà sàng tử có một nhóm gọi là coi marin có tác dụng bổ thận tráng dương, tăng cường khả năng sinh lý của nam giới. Cây xà sàng tử cũng là một trong những thành phần quen thuộc trong các loại thuốc tăng cường sinh lý nam.
• Không chỉ dừng lại ở đó, nhóm coumarin có trong dịch chiết từ cây xà sàng tử có tác dụng hiệu quả trong việc phòng ngừa chứng loãng xương ở giai đoạn tiền mãn kinh của nữ giới.

3. Xà sàng tử và một số bài thuốc dân gian tốt cho sức khỏe

1. Điều trị khí hư, bạch đới

Nguyên liệu: 

• Xà sàng tử
• Phèn chua 

Dùng hai vị với tỉ lệ bằng nhau.

Cách thực hiện:

Tán nhỏ xà sàng tử và phèn chua. Nấu hồ bột nếp rồi trộn với hai vị thuốc đã tán nhuyễn và vo viên thành những viên tròn bằng quả táo nhỏ.

Cách sử dụng: 

Lấy gạc sạch bọc viên thuốc rồi đặt vào âm đạo. Khi cảm giác thấy nóng thì bỏ ra.

Ngoài ra bạn có thể sắc thành nước thuốc để thụt rửa mỗi ngày. Kiên trì dùng trong 10 ngày sẽ thấy hiệu quả rõ rệt. Bài thuốc này trị bạch đới khí hư, viêm nhiễm âm đạo ở phụ nữ rất hiệu quả.

2. Đánh bay tình trạng liệt dương

Nguyên liệu: 

• Xà sàng tử 200g
• Ngũ vị tử 100g
• Thỏ ty tử 100g

Cách thực hiện: 

Nghiền thành bột mịn 3 vị dược liệu trên rồi trộn với mật ong và hoàn thành viên cỡ bằng hạt đậu.

Liều dùng:

Mỗi lần lấy 20 viên uống cùng rượu trắng, ngày dùng 3 lần.

Cách khác bạn có thể ngâm các vị thuốc trên với 700ml rượu trắng. Ngâm khoảng 1 tháng là có thể lấy dùng được. Mỗi lần uống 1 chén nhỏ, ngày uống rượu thuốc này 3 lần.

3. Trị ngọc hành sưng đau

Cách thực hiện: 

Tán hạt xà sàng tử thành bột mịn. Tiếp đó tách một cái lòng trắng trứng gà, trộn với bột xà sàng tử vừa tán mịn rồi đắp lên chỗ bị sưng đau. Khi hỗn hợp khô lại thì bóc ra và đắp một lượt thuốc mới đến khi chứng đau giảm. Bài thuốc này dùng chữa ngọc hành sưng to như dùi trống rất hiệu quả.

4. Trị bệnh tử cung lạnh ở nữ giới

Nguyên liệu: 

• Xà sàng tử 12g
• Ba kích 12g
• Ngũ vị tử 8g
• Phá cố chỉ 8g
• Nhục quế 8g

Cách thực hiện: Tán thành bột mịn các vị thuốc trên rồi hoàn thành viên. Mỗi ngày sắc 30g dây tơ hồng sao với nước rồi uống với 24g thuốc đã hoàn viên ở trên. Bài thuốc này có tác dụng chính là chữa tử cung lạnh ở phụ nữ khiến không thụ thai được.

5. Giảm tình trạng rụng tóc

Nguyên liệu: 

• Xà sàng tử 500g
• Bách bộ 250g
• Hoàng bá 100
• Thanh phàn 20g
• Cồn 70% 3000-4000ml

Cách làm: Dùng cồn 70 độ ngâm các thảo dược trên trong 10 -0 20 ngày. Sau đó lọc bỏ bã, nước để trong một chiếc chai sạch.

Liều dùng: Trộn 100ml nước thuối với 20ml dầu vừng rồi bôi vào chỗ tóc rụng nhiều. Bài thuốc này chữa rụng tóc từng mảng hay còn gọi là ban thốc rất hiệu quả. 

6. Điều trị chàm

Nguyên liệu: 

• Xà sàng tử 60g
• Phòng phong 15
• Kinh giới 15g 
• Đảng sâm 15g

Cách làm: sắc các nguyên liệu trên với nước rồi tẩm bông đắp lên vùng da bị chàm, tác dụng trị tràm, viêm da rất hiệu quả. 

7. Trị bệnh nổi mề đay

Nguyên liệu: 

• Xà sàng tử
• Lá bạc hà
• Lá hy thiêm 
• Một ít muối

Cách làm: Giã nát các dược liệu trên lọc lấy nước rồi bôi lên vùng da bị nổi mề đay.

8. Chữa nấm âm hộ

Nguyên liệu: 

• Xà sàng tử 500g
• Thanh đại 250g
• Dầu cá 50g
• Vaseline 

Cách làm: Các nguyên liệu trên tán thành bột mịn và trộn với vaseline thành cao. Mỗi tuần bôi loại cao này từ 2 – 4 lần.

9. Chữa hen phế quản

Mỗi ngày 3 lần, mỗi lần uống 80mg chất chiết xuất từ cây xà sàng tử. Một liệu trình kéo dài khoảng 10 ngày. 

10. Trị tai ướt (gây ngứa)

Nguyên liệu: 

• Xà sàng tử 10g
• Hoàng liên ( hoặc Hoàng đằng) 4g
• Khinh phấn 1g

Cách làm: Tán nhuyễn thành bột các dược liệu trên rồi thổi vào tai để trị tai ướt ngứa rất hiệu quả.

4. Lời kết

Xà sàng tử là loại cây có nhiều công dụng với sức khỏe, lại dễ tìm kiếm. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn bạn vẫn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.