Ung thư đại tràng do đâu? triệu chứng và cách phòng tránh

Đại tràng hay còn gọi là ruột già, ruột kết, kết tràng. Đại tràng là nơi thực hiện nhiệm vụ hấp thụ nước và chất điện giải để cô đặc phần thức ăn đã được tiêu hóa từ ruột non. Đại tràng được biết đến là một phần xa của ống tiêu hóa, nối từ manh tràng đến ống hậu môn. 

Cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh bệnh ung thư đại tràng ngay nào!

1. Tìm hiểu thông tin về bệnh ung thư đại tràng

Đặc điểm

Sau ung thư phổi, ung thư dạ dày và ung thư gan thì ung thư đại tràng là loại ung thư sắp thứ 4 trong các loại ung thư gây tử vong cao.

Tuy thế, bạn vẫn còn có hy vọng vì tỷ lệ chữa khỏi có thể lên đến 90% nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, thậm chí sau khi phát hiện bệnh có người đã sống khỏe mạnh hơn 20 năm. 

Tùy vào giai đoạn mắc bệnh mà tiên lượng sống sau 5 năm ở người bị ung thư khác nhau. Nếu điều trị được ở giai đoạn sớm thì khả năng sống sau 5 năm sẽ cao hơn, cụ thể là:

• 90% cơ hội sống ở giai đoạn 1.
• 80- 83% ở giai đoạn 2.
• 60% cơ hội sống ở giai đoạn 3.
• Chỉ 11% ở giai đoạn 4

Nguyên nhân gây bệnh

– Polyp đại tràng: Theo thống kê trên 50% nguyên nhân chính gây ung thư đại tràng là do người bệnh đã từng mắc polyp đại tràng. Tỷ lệ ung thư tỷ lệ thuận với số lượng polyp, tức là nếu số lượng polyp nhiều lên thì tỷ lệ ung thư cũng sẽ cao thêm.

– Đau các bệnh đại tràng mãn tính cũng là một trong những nguyên nhân gây nên ung thư đại tràng. Đại tràng mãn tính thường xuất phát từ các tổn thương do lao, lỵ, amip, giang mai, thương hàn hoặc viêm loét đại tràng mãn tính. 

– Đồ ăn có chứa nhiều mỡ và chất đạm sẽ làm thay đổi vi khuẩn yếm khí ở đại tràng, biến acid mật và cholesterol thành những chất gây ung thư bởi trong đạm có các chất phân hủy như indol, piridin và seatol. Đồng thời bạn cũng phải ăn nhiều chất xơ sẽ làm giảm táo bón, tránh quá trình tiếp xúc giữa chất gây ung thư và niêm mạc ruột. 

– Yếu tố di truyền: nguyên nhân gây ung thư đại trực tràng do sự đột biến của gen APC gọi là Adenomatous polyposis coli (chiếm 1%) dẫn đến bệnh Polyp trực tràng gia đình. Thứ 2 là do gen P53 , RA11¹111111¹S và DCC dẫn đến bệnh HNPCC( hội chứng Lynch), bệnh này  chiếm 5% trong số các nguyên nhân gây ung thư đại trực tràng.

2. Dấu hiệu – triệu chứng của bệnh ung thư đại tràng là gì?

1. Thường xuyên rối loạn tiêu hóa

Trong số các bệnh nhân bị ung thư đại tràng có tới 60% bệnh nhân có biểu hiện táo bón, tiêu chảy hoặc xen kẽ cả 2 biểu hiện. 

Thông thường ung thư đại tràng bên trái sẽ có biểu hiện táo bón nhiều hơn. Người bệnh sẽ cảm thấy vô cùng khó chịu, ăn kém, nhức đầu, sức khỏe bị ảnh hưởng do quá trình táo bón kéo dài. Quá trình táo bón sẽ kéo dài dai dẳng cho dù bạn đã dùng thuốc nhuận tràng. 

Quá trình lưu thông của phân sẽ bị cản trở gây ứ đọng phân do ung thư đại tràng làm hẹp lòng ruột xảy ra táo bón. Phân ứ đọng càng nhiều thì quá trình thối rữa, lên men và chướng bụng càng tăng. Hiện tượng đi phân lỏng có lẫn chất nhầy và đôi khi có máu là do sự tăng tiết chất nhầy ở ruột. 

2. Bệnh nhân đau bụng

Có đến 70- 80% bệnh nhân bị ung thư đại tràng có biểu hiện đau bụng trong giai đoạn sớm nhất.

Triệu chứng đau bụng của người bị ung thư đại trực tràng không nhất thiết phải tuân theo bất cứ một quy luật nào như đau ở thời điểm nào trong ngày, bữa ăn cũng không có liên quan, ung thư ở vùng nào thì vị trí đau sẽ ở vùng đó. Cơn đau không quy định thời gian dài ngắn, đau lúc đầu thì ít về sau thì nhiều. 

Giai đoạn muộn của ung thư ở đại tràng thường xuất hiện hội chứng Koenig (bán tắc ruột), cụ thể là người bệnh xuất hiện các cơn đau bụng từng cơn, sôi bụng, hết đau sau khi đi trung tiện. 

Người bị mắc ung thư ở đại tràng phía bên trái thường sẽ xuất hiện các cơn đau dữ dội khi tắc ruột xảy ra.

3. Đi ngoài ra máu

Những người bị ung thư đại tràng bên phải thường sẽ có máu lẫn trong phân nhiều hơn khi đi tiêu so với người bị ung thư đại tràng phía bên trái.

Màu phân có lẫn màu khi xuất huyết ở hai bên đại tràng cũng sẽ khác nhau cụ thể là bên phải thì sẽ có màu đỏ sẫm, bên trái thì có màu đỏ tươi. Kèm với máu khi đi trung tiện là chất nhầy của niêm mạc ruột lẫn chung.

Lúc đầu thì sẽ không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của người bệnh nếu hiện tượng xuất huyết khi đi trung tiện thường rỉ rả, nhưng nếu quá trình này kéo dài rất dễ làm cho người bệnh thiếu máu. 

4. Cơ thể có nhiều thay đổi

Ở bệnh nhân ung thư đại tràng phía bên phải thì các sản phẩm của tổ chức ung thư bị thoái hoá và các chất trong ruột được hấp thụ vào cơ thể đã được hấp thụ qua thành ruột sẽ nhiều hơn đối với người bị ung thư đại tràng phía bên trái

• Sụt cân: Quá trình sụt cân của người ung thư đại tràng sẽ thường diễn ra nhanh chậm khác nhau, nhanh nhất là sụt 5kg/ 1 tháng, đi cùng với biểu hiện sụt cân là chán ăn và mệt mỏi.
• Thiếu máu: Người bị ung thư đại trạng thường rất khó phát hiện mình thiếu máu thông qua đặc điểm nhận dạng thông thường và cũng không có bất kỳ biểu hiện rõ sự mất máu.
• Sốt: Trong số những bệnh nhân mắc ung thư đại tràng thì có khoảng 16- 18% người bệnh có duy nhất một triệu chứng là sốt.

5. Xuất hiện khối U

60% bệnh nhân mắc bệnh ung thư đại tràng sẽ có biểu hiện sờ thấy khối u khi đang mắc bệnh. Sẽ dễ sờ khối u hơn nếu ung thư đại tràng phía bên phải. Những khối u khó sờ thấy thông thường là do vị trí nó nằm ở góc phải và trái đại tràng nên bị che lấp bởi các cơ quan nội tạng khác.

Nhưng nếu bạn đã sờ được khối u trong thời gian bị bệnh thì đây chính là giai đoạn muộn của bệnh.

3. Ung thư đại tràng được điều trị bằng phương pháp nào?

3.1 Sử dụng phương pháp Tây Y

Những cách chữa ung thư đại tràng phổ biến trong Tây y hiện nay là xạ trị, phẫu thuật, hóa trị, dùng thuốc….. Các phương pháp này được chỉ định để phù hợp với tình trạng sức khỏe của bệnh nhân cũng như từng giai đoạn của bệnh 

Thực hiện phẫu thuật

Ung thư đại tràng nếu được phát hiện ở giai đoạn đầu, các y, bác sĩ sẽ tiến hành chỉ định cắt bỏ tế bào ung thư trong quá trình nội soi đại tràng. Bác sĩ cũng có thể thực hiện chỉ định phẫu thuật cắt bỏ một phần đại tràng với biên độ thích hợp nếu bạn bị ung thư khu trú. 

Mổ nội soi hoặc mở bụng là hai hình thức có thể thực hiện trong phương pháp này. Đại tràng lúc này sẽ có một thông ruột kết (thiết bị nối ra ngoài) hoặc được nối lại.

Nếu trong gan, phổi phát hiện có một vài di căn có thể thực hiện phẫu thuật gỡ bỏ. Trong một số trường hợp, việc hóa trị liệu sẽ được sử dụng trước lúc phẫu thuật mục đích nhằm thu nhỏ vùng ung thư trong khi loại bỏ chúng.

Phương pháp hóa trị

Phương pháp hóa trị có nghĩa  là dùng thuốc bằng đường tiêm truyền hoặc uống để tiêu diệt những tế bào ung thư.loại thuốc này khi được đi vào máu nó sẽ đi khắp cơ thể, điều này rất có lợi cho trường hợp bệnh đã phát triển mạnh.

Nhược điểm của phương pháp này là dùng hóa chất diệt tế bào ung thư, đồng thời làm tổn hại đến các tế bào bình thường, gây ra nhiều tác dụng phụ như: tiêu chảy, buồn nôn, chán ăn, rụng tóc, đau họng, dễ nhiễm trùng, cơ thể mệt mỏi…

Thực hiện xạ trị

Xạ trị được thực hiện bằng cách dùng tia có năng lượng cao để tiêu diệt hoặc làm teo tế bào ung thư. Nhằm tiêu diệt hết số tế bào ung thư còn sót lại mà mắt bình thường không nhìn thấy được trong lúc mổ nên phương pháp này được tiến hành sau khi bệnh nhân mổ. Nếu khối u nằm ở vị trí khó mổ hoặc quá lớn thì có thể làm xạ trị trước để khối u teo lại rồi thực hiện việc phẫu thuật.

Những tác dụng phụ như: buồn nôn, tiêu chảy, da bị kích ứng…sẽ xuất hiệu sau khi thực hiện. Bạn không nên quá lo lắng về biến chứng này vì nó chỉ thoáng qua và sẽ khỏi sau khi dừng xạ trị.

Việc kết hợp giữa xạ trị và hóa trị sẽ giúp bệnh nhân bị ung thư đại tràng nhanh lành hơn.

3.2 Sử dụng thuốc nam để điều trị ung thư đại tràng

Việc dùng thuốc nam rất khó để chữa khỏi bệnh ung thư đại tràng. Tuy nhiên, chúng có thể dùng nó để hỗ trợ nhằm nâng cao hiệu quả điều trị bệnh. Trong lưu truyền dân gian, có hai vị thuốc chữa ung thư đại tràng là: Bán chi liên và Bạch hoa xà thiệt thảo.

Dùng Bán Chi Liên

Theo Đông y, Bán chi liên có tính mát,vị đắng, có tác dụng  giải độc,thanh nhiệt lợi tiểu,  tiêu sưng, chống khối u sinh tân, giảm đau. Trong trường hợp: viêm ruột thừa, viêm gan, xơ gan cổ trướng, khối u tân sinh…vị thuốc này thường rất được sử dụng trong các trường hợp trên.

Cách dùng: Chuẩn bị 20g Bán chi liên, sắc với 300ml cho tới khi còn 150ml. Chia thuốc thành 2 phần, uống trong ngày

Dùng Bạch hoa xà thiệt thảo trị ung thư đại tràng

Theo nghiên cứu của Đông y, Bạch hoa xà thiệt thảo là thảo dược có vị ngọt, hơi đắng, tính mát, không độc. Vị thuốc này có tác dụng cao trong  kháng khuẩn, tiêu viêm, nâng cao sức đề kháng cơ thể, tăng khả năng thực bào, ức chế sự phân chia tế bào ung thư.

Cách dùng: Sử dụng 200g Bạch hoa xà thiệt thảo tươi sắc với nước uống. Hoặc có thể kết hợp Bán chi liên và Bạch hoa xà thiệt thảo mỗi vị 40g sắc thuốc uống, điều trị ung thư dạ dày, đại tràng khá tốt.

4. Ung thư đại tràng và một số thông tin hữu ích khác

Những ai là người có nguy cơ bị

– Người trên 50 tuổi

– Những người đã từng mắc các bệnh về viêm đại tràng thuộc dạng mãn tính có hiện tượng viêm loét chảy máu hoặc bệnh Crohn.

– Tiền sử trong gia đình đã từng có người bị mắc bệnh polyp đại tràng, đặc biệt loại đa polyp có tính chất trong gia đình, dòng họ, hội chứng Lynch.

– Những người thường hay ăn nhiều chất béo và ít sử dụng chất xơ trong bữa ăn.

– Người ít hoạt động thể thao, hay có thói quen hút thuốc và tăng cân quá mức. 

– Ngoài ra, những người bị bệnh phải chiếu xạ ổ bụng, đầu chi bị to, bệnh nhân ghép thận cũng có nguy cơ cao mắc ung thư đại tràng.

Những biện pháp cần thực hiện để phòng tránh ung thư đại tràng?

– Thường xuyên kiểm tra đại trực tràng cũng như sức khỏe định kỳ là một trong những cách tốt nhất để phòng tránh ung thư.

– Polyp tiền ung thư thường không biểu hiện triệu chứng, có thể được tìm thấy qua nội soi đại tràng vài năm trước khi ung thư xâm lấn phát triển

– Tạo thói quen với một chế độ ăn hợp lý:

• Tránh ăn nhiều thịt, đồ ăn có nhiều dầu mỡ, thức ăn nướng
• Bạn nên tránh xa những đồ uống, không nên thuốc lá và sử dụng các chất kích thích
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây để cung cấp đủ chất xơ
• Cung cấp một lượng vitamin khoáng chất đầy đủ cho cơ th

– Thường xuyên tập thể dục

Lời kết

Bạn sẽ có đến 90% cơ hội sống sót nếu được phẫu thuật và điều trị kịp thời bệnh ung thư đại tràng. Vì vậy, bạn hãy đến ngay cơ sở y tế để làm xét nghiệm tầm soát ung thư hoặc thường xuyên đi khám định kỳ khi cơ thể có dấu hiệu bất thường hoặc trong gia đình có tiền sử có người mắc bệnh ung thư nhé.

Tham khảo:

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/colon-cancer/symptoms-causes/syc-20353669
• https://www.healthline.com/health/colon-cancer